
Czym jest przedawnienie?
Przedawnienie jest jedną z instytucji dawności. Jak zapewne wewnętrznie gdzieś wyczuwacie, dotyczy ono pewnego rodzaju "przeterminowania". W tym duchu istnienie przedawnienia uzasadnia również orzecznictwo wskazując, że przepisy dotyczące przedawnienia mają charakter stabilizujący stosunki prawne i gwarantują ich pewność, ponieważ realizowanie roszczeń bez jakiegokolwiek ograniczenia w czasie prowadziłoby do sytuacji, w której strony pozostawałyby przez dziesiątki lat w niepewności co do swej sytuacji prawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 12 lutego 1991 r., III CRN 500/90).Zgodnie z art. 117 Kodeksu cywilnego przedawnienie roszczeń majątkowych to reguła, od której wyjątki mogą przewidywać jedynie przepisy ustawowe. Ważne jest, że przedawnieniu podlegają roszczenia, a nie prawa.
Na czym polega przedawnienie?
Drodzy, po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Przy czym, nie można zrzec się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu przedawnienia - jeśli takie zrzeczenie się nastąpiłoby przed upływem tego terminu jest ono nieważne (art. 117 § 2 KC).
Terminy przedawnienia
W art. 118 Kodeks cywilny reguluje terminy, których upływ powoduje, że roszczenie staje się przedawnione. Co do zasady termin przedawnienia wynosi dziesięć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata.
Terminy przedawnienia mogą być krótsze lub dłuższe, jeśli szczególne przepisy ustawowe tak stanowią. Ma to np. miejsce w przypadku niektórych roszczeń wynikających z umowy sprzedaży, czy najmu.
Początek terminu przedawnienia. Zawieszenie a przerwanie biegu przedawnienia
Bieg terminu przedawnienia ma swój początek w dniu, w którym roszczenie stało się wymagalne. Prościej - od dnia, w którym mamy spłacić dług. Normy dotyczące początku biegu terminu przedawnienia są trochę bardziej rozbudowane, ale na nasze potrzeby wystarczająca jest znajomość reguły podstawowej.Bieg terminu przedawnienia może ulec zawieszeniu lub przerwaniu.
Zawieszenie biegu terminu przedawnienia polega na tym, że bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu przez wskazany w ustawie okres czasu i tak:
- co do roszczeń dzieci przeciwko rodzicom - przez czas trwania władzy rodzicielskiej,
- co do roszczeń osób niemających pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko opiekunowi lub kuratorowi - przez czas sprawowania opieki lub kurateli,
- co do roszczeń jednego z małżonków przeciwko drugiemu - przez czas trwania małżeństwa,
- co do wszelkich roszczeń, jeżeli uprawniony nie może dochodzić swych praw przed sądem lub innym stosownym organem z powodu siły wyższej - przez czas trwania przeszkody.
Wskazać należy, że w przypadku, gdy dojdzie do zawieszenia biegu terminu przedawnienia, to gdy ustanie przyczyna uzasadniająca zawieszenie tego biegu, termin przedawnienia nie biegnie na nowo, ale w dalszym ciągu.
Dla zobrazowania przykład. Kobieta udzieliła mężczyźnie pożyczki. Mężczyzna winien był ją spłacić załóżmy 01.01.2015 r., ale tego nie zrobił, bo ludki tak się polubiły, że zostały parą. 01.06.2016 r. ludki wzięły ślub. Od momentu, w którym rozpoczął bieg termin przedawnienia, tj. od 01.01.2015 r. do 01.06.2016 r. minęło ok. półtora roku terminu przedawnienia. Ludki jednak stwierdziły, że decyzja o ślubie była zbyt pochopna i wzięły się rozwiodły 01.02.2017 r. Przez okres od 01.06.2016 r. do 01.02.2017 r. bieg terminu przedawnienia był zawieszony i nie biegł (jakkolwiek to by nie brzmiało 😂). Od chwili rozwodu zaczyna biec sobie dalej, czyli minęło już półtora roku przedawnienia i teraz liczymy termin przedawnienia dalej. Przy pożyczce termin przedawnienia (i w tym przypadku) to 10 lat, stąd żeby nastąpiło przedawnienia kobieta musiałaby pozostawać bierna jeszcze przez 8 i pół roku, żeby roszczenie się przedawniło i mężczyzna dopiero po tym terminie mógłby spokojnie i bez obaw powiedzieć: "a kija sobie weź, nie oddam Ci".
Natomiast bieg przedawnienia przerywa się:
- przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia,
- przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
- przez wszczęcie mediacji.
Po każdym przerwaniu biegu przedawnienia, w przeciwieństwie do jego zawieszenia, biegnie ono na nowo. Gdy zaczęliśmy dochodzić roszczenia przed sądem lub innym organem, przedawnienie biegnie na nowo od zakończenia danego postępowania. To oznacza, że w powyżej wymienionym przykładzie, gdyby nie doszło do zawieszenia, a przerwania biegu przedawnienia, to mężczyźnie część okresu przedawnienia, który upłynął do momentu przerwania, kolokwialnie pisząc szlag trafi 😈.
W ramach ciekawostki
Zgodnie z art. 125 KC roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu, albo orzeczeniem sądu polubownego stwierdzone ugodą zawartą przed sądem lub sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem lat dziesięciu, nawet jeśli wcześniej dotyczył go trzyletni termin przedawnienia lub inny krótszy.
W rzeczywistości nie zawsze jest łatwo określić termin przedawnienia. Poza sytuacjami prostymi, zdarzają się też sytuacje skomplikowane, w których trzeba wykazać, że do przedawnienia doszło na zasadzie takich a takich przepisów i dlaczego nie na zasadzie innych. Stąd w tych bardziej skomplikowanych przypadkach warto udać się do kompetentnej osoby. W tych mniej skomplikowanych też można. Zawsze można. Zawsze warto.
Uściski 😗
Post został opracowany na podstawie:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny,
Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, S. Dmowski, S. Rudnicki, Warszawa 2011.
Fotografie: jestrudo.pl
Brak komentarzy:
Publikowanie komentarza
Króluje tu szacunek i kultura słowa. Komentarze zawierające słowa powszechnie uważane za obelżywe, nawołujące do nienawiści rasowej, narodowościowej, religijnej, o charakterze hejtu internetowego zostaną usunięte. Podawanie danych osobowych jest dobrowolne. Więcej informacji uzyskasz w polityce prywatności i regulaminie bloga (w wersji na komputery - zakładka po prawej stronie, w wersji mobilnej - u dołu w zakładce strony).