Uroczyście oświadczam, że świat się pomylił

Jak się zapewne domyślacie dzisiaj kontynuujemy rozważania dotyczące oświadczeń woli. Jak to się nie domyślacie?! Przecież tytuł ewidentnie nawiązuje do tytułu posta o oświadczeniach woli!😉 I jak to, co my kontynuujemy? To nie skończyliśmy omawiać oświadczeń woli? Drodzy nie skończyliśmy 😉. Okazuje się bowiem, znaczy się Ustawodawca w art. 82-88 Kodeksu cywilnego okazuje się miłosierny i wprowadza coś takiego jak wady oświadczeń woli. Wszak świat i ludzie mogą się pomylić, a bardziej ktoś może wprowadzić ich w błąd, albo może komuś grozić i wywierać presję. Nasz Ustawodawca wychodzi więc naprzeciw złu świata, które może doprowadzić nas do sformułowania wadliwego oświadczenia woli. Jakież to wady mogą mieć oświadczenia woli? Czytajcie dalej, a dowiecie się 😜.

Wady oświadczenia woli

Wady oświadczenia woli to zespół instytucji uregulowanych w art. 82-88 Kodeksu cywilnego, które regulują w jakich warunkach określone stany psychiczne człowieka lub posiadana przez niego wiedza w momencie składania oświadczenia woli wpływają i w jaki sposób na ważność czynności prawnej.

Kodeks wylicza 5 wad oświadczeń woli:

1. stan wyłączający świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli,
2. pozorność,
3. błąd,
4. podstęp,
5. groźbę.

Brak świadomości lub swobody i pozorność

Zgodnie z art. 82 Kodeksu cywilnego nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.

Drodzy! Ważne! Oświadczenie woli złożone przy braku świadomości lub swobody jest NIEWAŻNE. Nie wywołuje skutków prawnych.

Wskazuje się przy tym, że powyższy przepis nie odnosi się tylko do stanów patologicznych w organizmie człowiek jak choroba, ale też dotyczy np. przymusu fizycznego, gdy ktoś siłą zmusza nas do podpisania czegoś, w sensie wpływa przemocą na dokonywane przez nas czynności.

Drodzy, udowodnienie, że czynność prawna jest nieważna z powodu braku świadomości i swobody ciąży na tym, kto powołuje się z tej przyczyny na tę nieważność. Co to oznacza w praktyce? Najczęściej tym, kto będzie się chciał na to powołać jest osoba, która złożyła takie oświadczenie znajdując się w opisywanym stanie. Mam nadzieję, że czujecie, jak trudno może być jej to wykazać. I dlaczego czasem warto pomyśleć o ubezwłasnowolnieniu osób chorych.

Pozorność. Art. 83 Kodeksu cywilnego - nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności.

Drodzy, powyższe, to nic innego jak sposób na oszustów, którzy z różnych przyczyn, często w związku z prowadzoną przeciwko nim egzekucją, zawierają np. fałszywe (pozorne) umowy sprzedaży. Czujecie - niby sprzedają, ale jednak rzecz nadal jest u nich. W przypadku ukrywania czynności - np. zawierają umowę sprzedaży, która ma ukryć darowiznę. Z tym, że w tym drugim przypadku, ukrywania, czynność prawna ukryta może zostać uznana za ważną, o ile została dokonana we właściwej formie prawnej. Co jest trochę takim dumaniem, bo często jest tak, że ukrywa się czynność, by obejść prawo i trudno mówić, by ona w związku z tym z prawnymi wymogami zgodna była.

Nadto paragraf drugi omawianego artykułu stanowi, że pozorność oświadczenia woli nie ma wpływu na skuteczność odpłatnej czynności prawnej, dokonanej na podstawie pozornego oświadczenia, jeżeli wskutek tej czynności osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona z obowiązku, chyba że działała w złej wierze.

Co oznacza powyższe. Nic innego jak ochronę osoby trzeciej przed manipulantami, o ile sama manipulantem nie jest i nabywa prawo w sposób odpłatny. Bo prawo pełni funkcję ochronną. Nie wiedzieliście? 😉

Błąd, podstęp i groźba...

czyli powiało lekko kryminałem i złem 😈.

Przechodzimy do wad oświadczeń woli, które nie powodują nieważności czynności prawnej, ale otwierają drogę do uchylenia się od skutków prawnych czynności wadliwej. Przejdźmy zatem do wyjaśniania.

Błąd - zgodnie z art. 84 Kodeksu cywilnego można uchylić się od skutków prawnych w razie błędu co do treści czynności prawnej, przy czym jeśli oświadczenie było składane innej osobie uchylenie się od skutków jest możliwe jeśli

- błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy

albo

- gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć.

Do wszystkiego powyższego trzeba dodać, że można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenie tej treści, czyli jeśli błąd był istotny.

Natomiast podstęp jest wtedy, gdy błąd wywołała druga strona podstępnie. W takiej sytuacji można uchylić się od skutków oświadczenia nawet, jeśli błąd nie był istotny i nie dotyczył treści czynności prawnej. Jako że ustawodawca nie lubi podstępnych ludzi (... - właśnie powstrzymuję się od złośliwego komentarza), to stanowi, że podstęp osoby trzeciej równa się podstępowi strony czynności prawnej, jeśli wiedziała ona o podstępie i nie zawiadomiła o nim drugiej strony albo jeżeli czynność prawna była nieodpłatna.

Kiedy można uchylić się od skutków prawnych oświadczenia woli z powodu groźby? Wtedy, gdy była ona bezprawna i z okoliczności wynika, że składający oświadczenie mógł się obawiać, że jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe.

Ludzie, tracę wiarę w świat, jak myślę ileż to człowiek względem drugiego człowieka bezeceństw może uczynić. Cóż, różne przykłady idą też z góry... 😉

Uchylenie się od skutków prawnych wadliwych oświadczeń woli

Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego innej osobie pod wpływem błędu lub groźby (Drodzy, zauważyliście chyba, że podstęp to zasługujący na szczególne potępienie rodzaj błędu? nie? to teraz zauważacie 😉) winno być złożone na piśmie i możliwe jest w przypadku błędu - w okresie roku od jego wykrycia, w razie groźby - w ciągu roku od chwili, kiedy stan obawy ustał. Po upływie tych terminów uprawnienie do uchylenia się wygasa, co oznacza, że definitywnie tracimy możliwość wyplątania się ze spirali zła, w którą zostaliśmy wciągnięci przez ludzi bez zasad i honoru i szacunku do drugiego człowieka. A kysz, z takiemi!

Drodzy, czuję się w obowiązku pouczyć, nie róbcie powyższych świństw! 😉 Żyjcie w zgodzie z prawem i ludźmi 😇.

Uściski 😗

Post został opracowany na podstawie:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny,
Prawo cywilne - część ogólna, Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2011.

Fotografowała autorka